LAATSTE UPDATE: 1 januari 2024

Beeld: ANNE+ seizoen 2 (2020), regie: Valerie Bisscheroux, producent: Millstreet Films in co-productie met BNNVARA

Investeringsverplichting voor streamingdiensten van kracht

Sinds januari 2024 is de wettelijke investeringsverplichting van kracht. Dit betekent dat grote streamingdiensten die in Nederland actief zijn 5% van hun jaaromzet moeten investeren in Nederlandse audiovisuele producties. Tenminste de helft hiervan moet ten goede komen aan Nederlandse speelfilms, documentaires en series. Juist dit culturele aanbod moet volgens de Raad van Cultuur worden gestimuleerd om te kunnen concurreren met het grote internationale aanbod. NAPA heeft zich, in samenwerking met verschillende stakeholders en vertegenwoordigers uit de AV-sector, lange tijd ingespannen om deze maatregel tot stand te brengen.

De belangrijkste kaders van de wettelijke investeringsverplichting (van kracht sinds januari 2024): • De Investeringsverplichting gaat gelden voor streamingdiensten met een in Nederland behaalde omzet van € 10 mln of hoger. • Per jaar moeten deze streamingdiensten 5% van hun totale Nederlandse omzet investeren in Nederlandse producties. Als investering kwalificeert: a. een bijdrage aan het realiseren van een nieuwe (co)productie; b. de verkrijging vooraf van een exploitatielicentie voor een nog niet voltooide productie; of c. de verkrijging van een exploitatielicentie voor een productie die op het moment van de verkrijging niet ouder is dan vier jaar. • Minimaal 50% van de bestedingen die voortvloeien uit de Investeringsverplichting, moet worden aangewend voor documentairefilm, documentaireserie, dramaserie of speelfilm. De resterende middelen mogen streamingdiensten ook besteden aan ander media-aanbod, met uitzondering van verslagen of registraties van sportevenementen of -wedstrijden. Bij alle categorieën kan gebruik gemaakt worden van verschillende technieken, waaronder animatie. • Minimaal 60% van de bestedingen die voortvloeien uit de Investeringsverplichting, moet ten goede komen aan onafhankelijke producties. • Producties waarin wordt geïnvesteerd moeten aan twee van de volgende voorwaarden voldoen, waarbij voorwaarde a. of b. altijd vervuld moet worden: a. het scenario moet voor minimaal 75% in het Nederlands of Fries zijn opgesteld; b. hoofdpersonages moeten zich voor minimaal 75% in het Nederlands of Fries uitdrukken; c. het scenario van een productie moet zijn gebaseerd op een literair werk dat origineel in het Nederlands of Fries is verschenen; d. een productie moet als hoofdthema de Nederlandse cultuur, geschiedenis, maatschappij (in brede zin) of politiek hebben. • Monitoring: het ministerie van OCW doet jaarlijks verslag van de door streamingdiensten gedane investeringen in het voorgaande boekjaar, specifiek over de investeringen in Nederlands cultureel audiovisueel product (films, series en documentaires) en het aandeel dat is besteed ten behoeve van onafhankelijke producties. Daartoe wordt gebruik gemaakt van de informatie die het Commissariaat voor de Media heeft verkregen in het kader van haar toezichthoudende taak. • Evaluatie: binnen drie jaar na inwerkingtreding van de investeringsverplichting zal deze door een onafhankelijk onderzoeksbureau worden geëvalueerd om de doeltreffendheid en de effecten van de investeringsverplichting in de praktijk te onderzoeken. Daarbij wordt in het bijzonder aandacht besteed aan de gevolgen voor de categorieën producties waarvoor het wetsvoorstel oorspronkelijk volledig was bedoeld (films, series en documentaires). Volledige wetstekst: Wet van 1 november 2023 tot wijziging van de Mediawet 2008 in verband met het invoeren van een investeringsverplichting ten behoeve van Nederlands cultureel audiovisueel product

IN DE MEDIA

07-06-2023 TROUW: ‘Investeringsverplichting streamingdiensten is een stapje voorwaarts’

Streamingdiensten als Netflix worden verplicht om extra te investeren in Nederlandse producties. Maar van de oorspronkelijke ambitie is niet alles overeind gebleven, zegt de directeur van de Nederlandse Audiovisuele Producenten Alliantie (NAPA).

Nienke Schipper | Eindelijk is het gelukt: streamingdiensten worden verplicht om vijf procent van hun jaaromzet te investeren in Nederlandse producties. De bedoeling is dat platforms als Netflix en Disney Plus nu meer geld gaan vrijmaken voor kwaliteitsseries, documentaires en films van Nederlandse bodem, zoals Dirty Lines en ANNE+.

Dinsdag stemde de Tweede Kamer eindelijk in met de afspraak uit het coalitieakkoord waarvan het voorstel al sinds 2019 op tafel ligt. In de tussentijd is er flink gesleuteld aan de plannen, zegt Anna Pedroli. De directeur van de NAPA is blij dat er nu een afspraak is, “maar ik kan niet zeggen dat ik enorm sta te juichen bij dit resultaat. De wet heeft echt ingeboet aan effectiviteit. We hadden gehoopt op meer, zeker als je kijkt naar landen om ons heen, waar ze al stappen verder zijn. Daar geldt naast een investeringsverplichting bijvoorbeeld vaak ook nog een heffing: een stimuleringsmaatregel waarbij de diensten een percentage van hun omzet afdragen aan bijvoorbeeld een cultuurfonds.”

Spelprogramma’s en reality-tv
Pedroli is wel enthousiast dat het verplichte investeringspercentage is opgeschroefd van 4,5 naar vijf procent. Maar over het feit dat slechts de helft van dat bedrag moet worden besteed aan documentaires, films of dramaseries is ze minder te spreken. De andere helft kan ook worden geïnvesteerd in andere producties, zoals spelprogramma’s of reality-tv, met uitzondering van sportevenementen. “We hadden liever gezien dat alles naar documentaires, film en series was gegaan”, aldus Pedroli. “Niet omdat er meer producties moeten komen, maar omdat de kwaliteit omhoog moet om de concurrentie met buitenlandse producties aan te kunnen.”

Er is ook afgesproken dat minimaal 60 procent van de bestedingen die voortvloeien uit de investeringsverplichting, moet gaan naar onafhankelijke producties. “Er lag een voorstel voor 80 procent, maar dat heeft het niet gehaald. Bovendien moet 75 procent van de bestedingen worden besteed aan producties in het Nederlands of het Fries. Dat is beperkend, want niet alle producties met Nederlandse onderwerpen spelen zich af in een Nederlandstalige omgeving.”

Na drie jaar zal er een grondige evaluatie volgen, zodat kan worden bekeken waar bijstelling wenselijk of nodig is. “Het is niet de ambitieuze wet waar we aanvankelijk op hoopten, maar het is een belangrijke stap voorwaarts. Laat de sector nu mooie dingen gaan maken, samen met de streamers.”

__________________________________________________________________

Eerdere (nieuws)berichten:

31-10-2023 Wetsvoorstel Investeringsverplichting aangenomen door Eerste Kamer

26-06-2023 Wetsvoorstel Investeringsverplichting in behandeling door Eerste Kamer

26-06-2023 Verzoek NAPA aan Eerste Kamer tot snelle behandeling wetsvoorstel Investeringsverplichting

06-06-2023 Wetsvoorstel Investeringsverplichting aangenomen door Tweede Kamer

20-04-2023 OPROEP: Blijf bij de kern van wetsvoorstel Investeringsverplichting

07-04-2023 Wetsvoorstel Investeringsverplichting: Bezint eer ge beslist

31-03-2023 Europese zorgen om Investeringsverplichting

21-03-2023 Audiovisuele productiesector pleit voor aanscherping wetsvoorstel investeringsverplichting

26-01-2023 Reactie sector wijzigingen investeringsverplichting

22-11-2022 Oproep AV-productiesector voortgang investeringsverplichting

11-11-2022 Inbreng AV-productiesector t.b.v. Wetgevingsoverleg Cultuur

06-09-2022 Aanbevelingen gehele AV-productiesector t.b.v. het invoeren van een investeringsverplichting

27-09-2021 Eensgezindheid over noodzaak snelle en doordachte invoering stimuleringsmaatregel

10-09-2021 AV-productiesector presenteert aanbevelingen en investeringsagenda

19-12-2019 Producentenverenigingen verheugd over voorgenomen investeringsverplichting

02-10-2019 Circle of Film - Oproep filmsector aan bewindslieden en Kamerleden

05-07-2019 Position Paper ‘Circulariteit in de audiovisuele industrie’